„Często, gdy myślimy o kulturze organizacyjnej, przed oczami stają nam odgórne inicjatywy, czyli to, co robi i mówi przywództwo firmy, oraz wielkie, formalnie zorganizowane przedsięwzięcia. A może by tak postawić na kulturę oddolną, ustanowioną przez ludzi w całej organizacji i opierającą się na rytuałach i innych przez nich samych wybranych działaniach?” 

Jak przywrócić do życia martwe projekty? Zainicjować szybka budowę rozwiązań? Zwiększyć poziom skupienia? Skutecznie zapobiegać wypaleniu zawodowemu? Wzmacniać poczucie przynależności? Czy radzić sobie ze zmianami w karierze zawodowej? Bez względu na profesję, staż pracy, model funkcjonowania – stacjonarny czy zdalny, pewne pytania dotyczące sfery zawodowej pozostają ważne i wymagające trafnej odpowiedzi. Mierzą się z nimi Kursat Ozenc i Margaret Hagan, proponując rozwiązanie w postaci tytułowych „Kreatywnych rytuałów”.

Rytuały, jak przeczytamy już na wstępie książki, to „wykonywane przez grupę lub osobę wielokrotnie i zgodnie z pewnym schematem albo porządkiem czynności, którym przypisano symbolikę i znaczenie”. Inaczej – jest to pewnego rodzaju działanie, które sprawia, że dana chwila staje się wyjątkowa, godna zapamiętania. Nie są one realizowane bezrefleksyjnie, przypadkowo. Są to celowe czynności przywodzące na myśl celebrację chwili, uwznioślenie jej. Kończąc charakterystykę rytuałów w tym miejscu, tym bardziej sceptycznym zapewne trudno jest zauważyć wartość, jaką mogą nieść dla biznesu. Tymczasem to właśnie w tym kontekście autorzy najchętniej owe rytuały umieszczają. Dlaczego?

Jak piszą – rytuały zapewniają członkom zespołu bezpieczną przestrzeń do eksperymentowania, pozwalają osiągnąć zadowolenie i poczucie kontroli. Dają poczucie wspólnoty, motywują do działania, budują więzi. Pobudzają kreatywność. Nie są to jednak wyłącznie ich własne wnioski. Dużą wartością „Kreatywnych rytuałów” jest to, że autorzy popierają głoszone tezy wynikami badań – podchodzą do tematu racjonalnie, nie pozostawiając dyskusji wokół rytuałów w sferze „duchowej”. Tworzą je również we współpracy z ekspertami, jak np. Nickiem Hobsonem – psychologiem społecznym Uniwersytetu w Toronto, specjalizującym się w tematyce neuronauki. Jedna z głoszonych przez niego tez skupia się na tym, że najsilniejsze kultury są wysoce rytualne – rytuały pozwalają ludziom skupiać się wokół wspólnego celu.

Co Ci da rytuał?

Autorzy dzielą rytuały na:

  • wspierające kreatywność i innowacyjność – czyli takie, które pomagają znaleźć inspiracje i wygenerować twórcze środowisko,
  • poprawiające wyniki i nadające właściwy rytm – wspierają uzyskanie wyższego poziomu skupienia przed ważnymi wydarzeniami,
  • wspomagające odporność i radzenie sobie z konfliktami – pomagają radzić sobie w trudnych chwilach,
  • wspierające budowanie wspólnoty i zespołu – sprzyjają nawiązywaniu i utrzymywaniu więzi z innymi oraz budowaniu tożsamości członka grupy,
  • wspomagające zmiany organizacyjne i fazy przejściowe – pomagają radzić sobie z napięciami i stresem powodowanymi koniecznością przejścia przez zmianę.

W ramach każdej z tych kategorii opisują 10 rytuałów o różnym stopniu trudności czy zaangażowania (indywidualny, zespołowy, dla organizacji). I tak – przykładowo, wśród pomysłów z pierwszej kategorii, znajdziemy „Przyjęcie z pomysłami”. Stanowi on sposób zakończenia warsztatów kreatywnych, w ramach którego wypracowane idee są prezentowane na ścianach, jak dzieła w galerii sztuki. Zaproszeni goście (pracownicy organizacji) przeglądają ekspozycję, rozmawiają z twórcami, wybierają pomysły, które warto dalej rozwijać – a wszystko to w klimacie wernisażu, z przekąskami i napojami w tle. Tego typu rytuał to nie tylko sposób na docenienie pracy konkretnego zespołu, ale i budowania poczucia przynależności innych pracowników – jako osób, które warto zapytać o opinię w kwestii rozwoju firmy i jej projektów.

Podobnych, zaskakujących inspiracji znajdziemy w „Kreatywnych rytuałach” mnóstwo. Od „Nieoczekiwanej zmiany miejsc”, kiedy dyrektorów wysokiego szczebla „wyciąga” się z sali konferencyjnej i wysyła w teren, by doświadczyli tego, co np. doradcy mający stały kontakt z Klientem; przez „Festiwal dzielenia się umiejętnościami” stanowiący doskonały sposób na docenienie poszczególnych osób i ich talentów, ale i nawiązanie bliższych relacji w zespole; po „Pogrzeb przeszłości”, w czasie którego pracownicy przechodzący przez zmianę rozprawiają się ostatecznie ze starymi metodami i elementami przechodzącymi do przeszłości, wyrażając jednocześnie uznanie dla tych, którzy ciężko nad nimi pracowali.

Przejście przez opisy wszystkich 50 opisów utwierdzają w przekonaniu, że rytuały zawierają silny pierwiastek szacunku i troski o pracownika. To podmiotowe podejście jest widoczne przez całą lekturę tej książki. Ozenc i Hagan w pierwszej części książki skupiają się nie tylko na wyjaśnieniu istoty rytuałów, ale i na tym, jak właściwie wprowadzić je w pracę własną, zespołu i organizacji. Zwracają uwagę na potrzebę zbudowania poczucia bezpieczeństwa pracowników, wsparcie ich w tworzeniu własnych rytuałów, nienarzucaniu, nieprzymuszaniu i nieprzytłaczaniu nowościami.

Co najważniejsze –  lektura „Kreatywnych rytuałów” jest inspirującym doświadczeniem bez względu na to czy zdecydujemy się na wdrożenie konkretnych idei w życie. Samo zapoznanie się z nimi w naturalny sposób inicjuje powstawanie pomysłów na udoskonalenie zarówno wewnętrznych procesów, jak i budowanie relacji w zespole. Naprawdę warto!

Wydawnictwo: MT Biznes

Tłumaczenie: Dorota Gasper

Liczba stron: 296 stron

Cena: 49,90 zł

Źródło:

Wszelkie cytaty pochodzą z książki „Kreatywne rytuały przydatne w pracy. 50 sposobów na zbudowanie kultury innowacyjności, współpracy i zaangażowania” Kursata Ozenca i Margaret Hazan, Wydawnictwo MT Biznes, 2020