Co zrobić, by pracownicy byli bardziej zmotywowani? – to pytanie spędza sen z powiek niejednemu menedżerowi. Problem w tym, że próba motywowania kogokolwiek do zrobienia czegokolwiek to klasyczny przykład podejścia do problemu od niewłaściwej strony. Jaka jest więc właściwa strona? Spróbujmy odpowiedzieć na to pytanie.
Motywowanie, czy tworzenie motywującego środowiska?
Hilary Hinton, znany jako Zig Ziglar, amerykański mówca motywacyjny i teoretyk zarządzania, twierdził, że ludzie motywują się sami. Skoro tak, to zadaniem przełożonego jest:
- przekazanie pracownikom wiedzy (np. o celu ich pracy, sposobie jej wykonania, czynnikach na podstawie których określone będzie poprawne/niepoprawne wykonanie itd.)
- wzbudzenie w nich entuzjazmu (czyli chęci do wykonania zadań, w taki sposób, który przez przełożonego będzie rozumiany jako satysfakcjonujący).
Wynika z tego, że rolą menedżera czy szefa nie jest motywowanie pracowników jako takie, lecz przede wszystkim stworzenie interesującego i motywującego środowiska pracy, które da pracownikom poczucie sensu i satysfakcji. Potwierdzeniem tej tezy są wyniki różnych badań, w których ludzie i środowisko pracy lub też atmosfera w pracy od lat znajdują się na liście najsilniej motywujących czynników.
Jakie czynniki tworzą motywujące środowisko pracy?
Kluczowym elementem budującym motywujące środowisko pracy są stosowane metody zarządzania, czyli zestaw narzędzi do nadzorowania, kierowania, nagradzania i korygowania pracy oraz zachowań pracowników. Do najpopularniejszych metod należy zarządzanie przez cele, czyli MBO (Management by Objectives). Jego główną zaletą jest pozytywny wpływ na zwiększenie autonomii pracowników i ich poczucia odpowiedzialności za realizowane cele.
Peter Drucker, jeden z najwybitniejszych myślicieli i teoretyków zarządzania, wskazywał na istotną rolę współuczestnictwa przełożonych i podwładnych w procesie wyznaczania i oceny realizacji celów. Tradycyjnie polecenia, strategie czy cele są przekazywane odgórnie. Istotą metody Drucker’a jest przekazanie procesów decyzyjnych niższym stopniom hierarchii, dzięki czemu wykorzystuje się wiedzę, siłę i kreatywność wszystkich pracowników. Aby zarządzanie przez cele spełniło swoją motywującą rolę, musi zawierać kluczowe elementy:
- skuteczne wyznaczanie celów i planów przez zarząd,
- wyznaczanie celów indywidualnych w powiązaniu z celami organizacji,
- przyznanie pracownikom autonomii w kwestii metod osiadania celów,
- regularna ocena wyników.
W metodzie tej pracownicy są regularnie chwaleni i doceniani za dobre wyniki pracy, rozumieją główne cele organizacji i dostrzegają swój indywidualny wpływ na całą firmę.
Zarządzanie przez cele jest jedną z metod zarządzania budujących motywujące środowisko pracy. Poza tym znaczący wpływ na pojawienie się motywującej kultury mają:
- poglądy, wartości, cechy osobowościowe, możliwości, które wpływają na działania każdego z menedżerów,
- poglądy, wartości, cechy osobowościowe, możliwości pracowników, które mają wpływ na to, w jaki sposób każdy pracownik chce, aby nim kierowano,
- praca, która musi być wykonana, aby zrealizować cele.
Warunkiem pojawienia się motywującej kultury jest połączenie wszystkich powyżej opisanych elementów, co nie jest łatwym zadaniem i dlatego motywacja jest wciąż najczęściej poruszanym tematem podczas menedżerskich dyskusji.
