Czy kiedykolwiek zdarzyło Ci się zaangażować się w coś tak bardzo, że czas i świat dookoła przestały być istotne? Że liczyło się tylko to, co właśnie się działo i czego byłeś/aś częścią? Pojęcie flow opisywane jest jako szczęście i spełnienie wynikające z totalnej koncentracji na czymś, zaburzenie poczucia czasu gdy minuty stają się godzinami, a godziny minutami. Kompletne oddanie się jednej czynności, rzeczy, działaniu – według niektórych badaczy takie doświadczanie jest ludziom niezbędne do przetrwania.

Autorem koncepcji flow jest amerykanin węgierskiego pochodzenia, profes psychologii Mihaly Csiszentmihalyi. Uważa on, że jednym z warunków przetrwania rodzaju ludzkiego w nieprzewidywalnym i niebezpiecznym otoczeniu była i jest przyjemność czerpana z doświadczania nowych sytuacji związanych z określonym poziomem ryzyka.

„W naszych badaniach, odkryliśmy, że ludzie podejmujący aktywność przygodową, jak np. wspinaczka, dalekomorska żegluga solo, wyprawy polarne, eksploracja jaskiń itp., opisują stan optymalnego doświadczenia, który my nazwaliśmy ‘przepływem’ (ang. ‘flow’). Aby zrozumieć dlaczego przygoda jest tak pociągająca, ważne jest zrozumienie co dzieje się z ludźmi kiedy doświadczają przepływu. Przepływ oznacza doświadczanie absorbującego, stanowiącego samo w sobie źródło satysfakcji oraz wykraczającego poza granice niepokoju i nudy stanu doznania.” (Csikszentmihalyi 1999).

Flow - doświadczenie

Dlaczego tego rodzaju doświadczenia są pociągające, ale też ważne? Odpowiedzią jest analiza tego, co dzieje się z ludźmi doświadczającymi takich właśnie sytuacji.

  • Nie postrzegają rzeczywistości w dualistyczny sposób: mają świadomość działania, natomiast nie są świadomi samych siebie jako odrębnych od aktywności, którą wykonują.
  • Koncentrują swoją uwagę na ograniczonym polu bodźców: potencjalnie przeszkadzające bodźce nie absorbują  ich uwagi, świadomość jest zawężona, więc nieistotne bodźce są pomijane.
  • Konsekwencją głębokiej koncentracji jest zatracenie ego, zapomnienie o samym sobie: człowiek nie traci świadomości swojego ciała czy jego funkcji, lecz stworzony przez siebie wizerunek własnej osoby.
  • Efektem flow jest poczucie i faktyczna kontrola: nad własnymi poczynaniami i otaczającym środowiskiem.
  • Ostatnią cechą doświadczenia przepływu jest autoteliczność: doświadczenie przepływu jest tak przyjemne, satysfakcjonujące i różne od tego, co doświadczamy na co dzień, że pragniemy powtarzać aktywności wywołujące wrażenie przepływu.

Flow - przyjemne z pożytecznym

Teoria przepływu zakłada, że czerpanie przyjemności z życia niezawodnie wymaga zdolności do znalezienia się w stanie przepływu, pozostania w nim i sprawienia, aby proces ewoluował. “Optymalne doświadczenie” jest czymś, co sami stwarzamy poprzez stawianie sobie wyzwań, te zaś stanowią próbę przekroczenia dotychczasowych granic. Jeśli nie są one nierealistycznie trudne, osiąganie ich daje głęboką satysfakcję wewnętrzną i poczucie kontroli. Podsumowując, flow to proces całkowitego zaangażowania się w życie, któremu towarzyszy uczucie głębokiej radości oraz autentyczności; to stan głębokiego zadowolenia i satysfakcji, w której przyjemność staje się drabiną do dalszego rozwoju.

Czy ja mam flow?

Wybierz 3 przyjemne sytuacje (sposób spędzania czasu lub rodzaj działania), które dają Ci przyjemność. Następnie, analizując oddzielnie każdą z sytuacji, odpowiedz na poniższe pytania, zaznaczając odpowiedź zgodnie ze skalą: 1 – rzadko, 2 – czasami, 3 – często, 4 – bardzo często, 5 – zawsze.


Teraz zsumuj uzyskane wyniki. Uzyskana liczba to 35 lub więcej? Gratulacje – to sytuacje, gdy doświadczasz FLOW 😉

Przyjrzyj się raz jeszcze tym sytuacjom i odpowiedz sobie na pytania:

  • co cechuje te sytuacje?
  • jaki to rodzaj aktywności – na czym polega? co i jak robisz?
  • co, z Twojej perspektywy jest tym, co sprawia, że doświadczasz flow?
  • co zyskujesz dzięki tej sytuacji?
  • jakie wartości stoją za tą sytuacją/danym działaniem?
  • na ile w innych – prywatnych i zawodowych sytuacjach dostrzegasz również te elementy, dzięki którym odczuwasz flow?
  • czego możesz robić więcej a czego mniej, co możesz zacząć a co przestać robić  by możliwe było odczuwanie przez Ciebie flow w większej ilości sytuacji zawodowych i prywatnych?
     

Zmiany są dobre – wielu z nas często to powtarza, być może próbując dodać sobie otuchy w nieustannie zmieniającym się świecie. Odnalezienie i pogłębianie swojego flow daje nam szansę na to, by rzeczywiście czerpać z tych nieuniknionych zmian coś pozytywnego: naukę, doświadczenie, przyjemność z odnajdowania się w nowej sytuacji, świadomość rozwoju i stawania się lepszą wersją siebie. A to daje jeszcze większą przyjemność i satysfakcję.